SpaceX van Elon Musk lanceert vier toeristen in baan om aarde

gepubliceerd in NRC Handelsblad 14 september 2021

SpaceX van Elon Musk lanceert vier toeristen in baan om aarde

Donderdag lanceert SpaceX vier toeristen in een baan om de aarde. Het wordt geen korte vlucht, maar een dagenlange ruimtereis.

Voor de derde keer deze zomer lanceert een ruimtemiljardair zijn eigen raket met ruimtetoeristen. Deze keer is het Elon Musk, oprichter en leider van het ruimtevaartbedrijf SpaceX. Donderdag lanceert SpaceX een Falcon 9-raket met daar bovenop een Crew Dragon 2-capsule vanaf Kennedy Space Center in Florida. In de capsule zitten vier ruimtetoeristen.

De capsule zal drie dagen in een baan om de aarde doorbrengen, op een hoogte van 575 kilometer, hoger dan het internationaal ruimtestation ISS. Daarmee is de vlucht veel meer een echte ruimtereis dan de slechts minuten durende ‘suborbitale sprongen’ van miljardairs Richard Branson en Jeff Bezos. Die gingen in juli op en neer naar 86 respectievelijk 107 kilometer hoogte, net genoeg om als ‘ruimte’ mee te tellen, en leverden een paar minuten gewichtloosheid op.

Branson en Bezos kregen deze zomer kritiek op hun lanceringen: terwijl recordbosbranden de urgentie van klimaatverandering onderstreepten, sloegen de miljardairs miljoenen stuk op brandstofslurpende pleziervluchtjes. Bezos wist de PR-crisis nog te verdiepen door na afloop alle Amazon-werknemers en -klanten te bedanken, ‘omdat jullie voor dit alles betaald hebben’.

Voorlopig lijkt SpaceX met de Inspiration4-missie PR-klippen te ontwijken. Zelf gaat Musk niet mee, en behalve Jared Isaacman, eigenaar van het internet-betalingsbedrijf Shift4 en een ervaren piloot, zijn de passagiers niet bijzonder rijk. Isaacman betaalde naar schatting 200 miljoen dollar voor de reis. Twee van zijn reisgenoten, Chris Sembroski en Sian Proctor, zijn gelukkige donateurs van een loterij-collecte voor het St Jude’s-kinderziekenhuis in Memphis, Tennessee. De vierde passagier is Hayley Arceneaux, een 29-jarige verpleegkundige die bij het St. Jude’s werkt en zelf als kind kanker doormaakte. Van de voorbereiding op de missie is een Netflix-serie gemaakt, en de lancering zelf zal op donderdag live op Netflix te volgen zijn.

Voor de vlucht in een baan om de aarde van de Crew Dragon 2 moet de raket de capsule versnellen tot een snelheid van zo’n 28 duizend kilometer per uur. Dit veroorzaakt tijdens het opstijgen extreme aerodynamische belastingen op de raket. Op de terugweg moet de capsule al die snelheid juist weer kwijt zien te raken, waarvoor een hitteschild nodig is dat temperaturen van duizenden graden doorstaat. Daarna landt de capsule aan een parachute in zee.

SpaceX voerde al in 2020 zijn eerste bemenste vlucht uit. De Crew Dragon bracht toen de astronauten Robert Behnken en Douglas Hurley naar het ISS, in opdracht van NASA.

Een bemande Crew Dragon-capsule maakt een manoeuvre rondom het ISS in april dit jaar. Voor de toeristen is de koppelmodule vervangen door een grote glazen koepel.

Deze keer wordt het ISS niet aangedaan, wat de vlucht organisatorisch een stuk gemakkelijker maakt. Zo is de koppelingsinstallatie op de neus van de Crew Dragon vervangen door een grote glazen koepel, die de vier passagiers een wijds uitzicht belooft als ze eenmaal in de ruimte zijn.

Als deze derde volledig commercieel verzorgde vlucht slaagt, zal 2021 de geschiedenis in gaan als het jaar waarin het ruimtetoerisme eindelijk op gang kwam. Het ruimtetoerisme heeft een lange geschiedenis, maar vooral van beloftes. Het begon in 2001 toen de Amerikaan Dennis Tito als eerste betalende ruimtetoerist naar het ISS afreisde aan boord van een Russische Sojoez-raket, en daar acht dagen bleef, tot ergernis van andere ISS-partners als NASA. Zes toeristen zouden hem volgen, maar deze ISS-route hield in 2009 op.

Branson stapte al in 2005 in een voorloper van het ruimtevliegtuig SpaceShipTwo, dat heel anders functioneert dan de ‘klassieke’ raket van Musk. Dat vliegtuig wordt vanonder een futuristisch ogend moederschip hoogte losgelaten, schakelt dan zijn raketmotor aan, en stuwt zichzelf naar de rand van de ruimte. Eenmaal boven aangekomen, wisselt het van vleugelstand, zodat het bij terugvallen maximaal afgeremd wordt. Voor de landing klappen de vleugels terug, waarna het raketvliegtuig als een zweefvliegtuig landt op een landingsbaan.

Deze vernieuwende aanpak slaagde al in 2004: voorganger SpaceShipOne maakte binnen twee weken twee vluchten naar de ruimte. Maar het ombouwen van een experimentele raket naar iets waarmee je veilig toeristen kunt vervoeren, bleek een zaak van lange adem. In 2014 kwam testpiloot Michael Alsbury om bij een crash.

Vergeleken bij deze SpaceShipTwo is de New Shepard die Bezos’ ruimtevaartbedrijf Blue Origin ontwikkelde wat traditioneler: raketmotoren stuwen de 18 meter hoge cilinder volautomatisch naar de rand van de ruimte. De capsule bovenin heeft grote ramen voor een beter uitzicht. Na het hoogtepunt wordt de capsule afgeschoten om met hulp van parachutes te landen. De raket zelf landt rechtstandig op land met hulp van raketmotoren, iets wat verder alleen de Falcon 9-rakettrap van SpaceX kan.

Inmiddels heeft NASA plannen om het ISS commercieel uit te laten baten, en heeft SpaceX drie tickets naar het ISS verkocht -retour en verblijf- à 55 miljoen dollar per stuk. Ook Boeing, dat aan een bemande capsule werkt, wil tickets naar het ISS verkopen. Verder reizen kan ook al. De Japanse miljardair Yusaku Maezawa maakt op zijn vroegst in 2023 een vlucht om de maan aan boord van de gigantische Starship-raket van SpaceX, die nu nog ontwikkeld wordt. Maezawa heeft aangekondigd acht kunstenaars mee te nemen, om ze te inspireren.

Aspirant-ruimtetoeristen met een kleiner (maar nog altijd fors) budget zullen zich moeten beperken tot suborbitale vluchten als die van Branson en Bezos. Virgin Galactic verkoopt inmiddels tickets voor suborbitale vluchten voor 450 duizend dollar, en Blue Origin-tickets gaan tussen 200 en 300 duizend dollar kosten.

Bruno van Wayenburg